Skip to main content

Posts

Showing posts with the label PAPER 3

рдЙрдкрднोрдХ्рддा рди्рдпाрдпाрд▓рдп [рдХंрдЬ्рдпूрдорд░ рдХोрд░्рдЯ] рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ , рд╕्рдеाрдкрдиा ,рдХाрд░्рдп

рдЙрдкрднोрдХ्рддा рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдЕрд░्рдеाрдд рдХंрдЬ्рдпूрдорд░ рдХोрд░्рдЯ рдХे рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ , рд╕्рдеाрдкрдиा ,рдЙрдкрднोрдХ्рддा рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдХाрд░्рдп рдПрд╡ं рдЙрдкрднोрдХ्рддाрдУं рдХे рдЕрдзिрдХाрд░( рдХंрдЬ्рдпूрдорд░ рд░ाрдЗрдЯ) рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдк्рд░рд╢्рди рд╡िрднिрди्рди рдк्рд░рддिрдпोрдЧी рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдоें (mppsc /upsc/ibps/ssc)рдЕрдХ्рд╕рд░ рдкूрдЫे рдЬाрддे рд╣ैं , рдпрд╣ां рдкрд░ рдЙрдкрднोрдХ्рддा рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे рдХाрд░्рдп ,рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖, рдЙрдкрднोрдХ्рддा рдХिрд╕े рдХрд╣рддे рд╣ैं ? рдЙрдкрднोрдХ्рддा рдХे рдХ्рдпा рдХ्рдпा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै ?(рдХंрдЬ्рдпूрдорд░ рд░ाрдЗрдЯ्рд╕ рдЗрди рд╣िंрджी) рдЖрджि рдХे рдмाрд░े рдоें рд╕рд░рд▓ рднाрд╖ा рдоें рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЬाрдирдХाрд░ी рдк्рд░рджाрди рдХी рдЧрдИ рд╣ै рдЙрдкрднोрдХ्рддा рдХिрд╕े рдХрд╣рддे рд╣ै ? рд╡рд╣ рд╡्рдпрдХ्рддि рдЬो рдХिрд╕ी рд╡рд╕्рддु рдпा рд╕ेрд╡ा рдХो рд╕्рд╡рдпं рдХे рдЙрдкрднोрдЧ рдХे рд▓िрдП рдЦрд░ीрджा рд╣ै , рдЙрдкрднोрдХ्рддा рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै, рдЙрдкрднोрдХ्рддा рдХे рдХ्рдпा рдХ्рдпा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै ?(рдХंрдЬ्рдпूрдорд░ рд░ाрдЗрдЯ्рд╕ рдЗрди рд╣िंрджी)  *рдЙрдкрднोрдХ्рддा рдЕрдзिрдХाрд░*:-рднाрд░рдд рдоें 24 рджिрд╕ंрдмрд░ 1986 рдХो рдЙрдкрднोрдХ्рддा рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдЕрдзिрдиिрдпрдо рд▓ाрдЧू рдХिрдпा рдЧрдпा, рдЬिрд╕рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдЙрдкрднोрдХ्рддाрдУं рдХो рдиिрдо्рди рдЕрдзिрдХाрд░ рдк्рд░рджाрди рдХिрдП рдЧрдП рдЬो рдоौрд▓िрдХ рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХी рдоूрд▓ рдзाрд░рдгाрдУं рд╕े рдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ै- a. рдЙрдкрднोрдХ्рддा рд╢िрдХ्рд╖ा рдЕрдзिрдХाрд░ b. рд╡िрд╡ाрдж рд╕ुрд▓рдЭाрдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ c. рд╕ुрдиे рдЬाрдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ d. рдЪुрдирдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ e. рд╕ूрдЪрдиा рдкाрдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ f. рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рдЙрдкрднोрдХ्рддा рди्рдпाрдпाрд▓рдп-consumer forum in hindi рдпрд╣ рдЙрдкрднोрдХ्рддा рд╡िрд╡ाрджों рдХे рд╢ीрдШ्рд░ /

WHO&COVID19 [imp q&a] рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ंрдЧрдарди рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдк्рд░рд╢्рди рдЙрдд्рддрд░ mppsc,upsc

рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ंрдЧрдарди рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдк्рд░рд╢्рди рдЙрдд्рддрд░   рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рднी рдк्рд░рддिрдпोрдЧी рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдоें рд╣рдоेрд╢ा рд╕े рдкूрдЫे рдЬाрддे рд░рд╣े рд╣ैं , рдкрд░ंрддु рдЗрд╕ рдмाрд░ рдХोрд░ोрдиा рдорд╣ाрдоाрд░ी рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ंрдЧрдарди рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрдаाрдП рдЧрдП рдХрджрдоों рддрдеा рдХोрд░ोрдиा рд╕ंрдХ्рд░рдордг рдХो рд░ोрдХрдиे рдоें  W.H.O.рдХी  рдХрдоिрдпों рдХी рдЖрд▓ोрдЪрдиा рддрдеा рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрдЬ्рдп рдЕрдоेрд░िрдХा рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрдкрдиे рдЕрдиुрджाрди рдХो рд╕्рдердЧिрдд рдХрд░рдиे рдХी рдШोрд╖рдгा рддрдеा рдЗрд╕ рд╕ंрдЧрдарди рдХा рдЪीрди рдХे рдк्рд░рддि рдЕрддि рд╕рдХाрд░ाрдд्рдордХ рдЭुрдХाрд╡  рд╣ोрдиे рд╕े рдпрд╣ рд╕ंрд╕्рдеा рдХाрдлी рд╕ुрд░्рдЦिрдпों рдоें рдЖрдИ рд╣ै, рдЕрддः рдпрд╣ рдкूрд░ी рд╕ंрднाрд╡рдиा рд╣ै рдХि рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ंрдЧрдарди рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдкрд░ंрдкрд░ाрдЧрдд рдк्рд░рд╢्рдиों рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдХोрд░ोрдиा рдорд╣ाрдоाрд░ी рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рднी рдк्рд░рд╢्рди рдкूрдЫे рдЬाрдПंрдЧे। World Health Organisation [WHO] question answer in Hindi,mppsc,upsc  рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ंрдЧрдарди рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдк्рд░рд╢्рди рдЙрдд्рддрд░,  рдХोрд╡िрдб-19 /рдХोрд░ोрдиा рд╡ाрдпрд░рд╕ рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдк्рд░рд╢्рди рдЙрдд्рддрд░  рдпрд╣ां рдкрд░ рд╡рд░्рд▓्рдб рд╣ेрд▓्рде рдСрд░्рдЧेрдиाрдЗрдЬेрд╢рди рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╕рднी рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдк्рд░рд╢्рдиों рдЬैрд╕े  рд╡рд░्рд▓्рдб рд╣ेрд▓्рде рдСрд░्рдЧेрдиाрдЗрдЬेрд╢рди рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕,  рд╡рд░्рд▓्рдб рд╣ेрд▓्рде рдСрд░्рдЧेрдиाрдЗрдЬेрд╢рди рдХे рд╡рд░्рддрдоाрди рдбाрдпрд░ेрдХ्рдЯрд░ рдЬрдирд░рд▓,  рд╡рд░्рд▓्рдб рд╣ेрд▓्рде рдСрд░्рдЧेрдиाрдЗрдЬेрд╢рди рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдЗрд╕рдХे рдХाрд░्рдп,  рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ंрдЧрдарди

рднाрд░рдд / рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рдХी рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рдХृрд╖ि рдХा рдорд╣рдд्рд╡

рднाрд░рддीрдп рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рдХृрд╖ि рдХा рдорд╣рдд्рд╡ - mppsc  рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рдХी рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рдХृрд╖ि рдХा рдорд╣рдд्рд╡ -рдПрдордкीрдкीрдПрд╕рд╕ी, рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рдХी рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рдХृрд╖ि рдХा рдХ्рдпा рдорд╣рдд्рд╡ рд╣ै ?? рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рдХी рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рдХृрд╖ि рдХा рдорд╣рдд्рд╡-- ➥рдордз्рдпрдк्рд░рджेрд╢ рдоें рдХृрд╖ि рдЖрдЬीрд╡िрдХा рдХा рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╕्рд░ोрдд рд╣ै ,рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рдХी  рдЬрдирд╕ंрдЦ्рдпा рдХा рд▓рдЧрднрдЧ 74%  рднाрдЧ рдХृрд╖ि рдкрд░ рдиिрд░्рднрд░ рдХрд░рддा рд╣ै। ➥ рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рд░ाрдЬ्рдп рдХी рдЬीрдбीрдкी рдоें рдХृрд╖ि рдХा рд╣िрд╕्рд╕ा рд▓рдЧрднрдЧ 34% рд╣ै ➥рдЕंрддрд░ рд░ाрдЬ्рдп рд╡्рдпाрдкाрд░ рдоें рдоुрдЦ्рдпрддः рджрд▓рд╣рди рдФрд░ рд╕ोрдпाрдмीрди рдоें рдордз्рдпрдк्рд░рджेрд╢ рдЕрдЧ्рд░рдгी рд░ाрдЬ्рдп рд╣ै। ➥рдордз्рдпрдк्рд░рджेрд╢ рдоें рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдирдИ рддрдХрдиीрдХी рд╡ рдк्рд░рдмंрдз  рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╕ुрдзाрд░ рд╣ोрдиे рд╕े рдирдП рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХी рдЕрдкाрд░ рд╕ंрднाрд╡рдиा рдмрдиी рд╣ै ➥рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдЖрд░्рдеिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рдоें рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╣ै ,рдХ्рдпोंрдХि рдЙрдж्рдпोрдЧों рдХो рдХрдЪ्рдЪा рдоाрд▓ рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░рд╡ाрдиे рдоें рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХी рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рднूрдоिрдХा рд╣ोрддी рд╣ै। ➥рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рдХी рд╡िрд╢ाрд▓ рдЬрдирд╕ंрдЦ्рдпा рдХी рдкोрд╖рдг рдЕрд░्рдеाрдд рдЦाрдж्рдпाрди्рди рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдХो рдкूрд░ा рдХрд░рдиे рдоें рдХृрд╖ि рдЕрдд्рдпंрдд рд╣ी рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдпोрдЧрджाрди рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддी рд╣ै। ➥рдкूंрдЬी рдиिрд░्рдоाрдг рдоें рдХृрд╖ि рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╕ाрдзрди рдХे рд░ूрдк рдоें рдПрдХ рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдШрдЯрдХ рд╣ै ➥рдХृрд╖ि рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рд╡िрд╕्рддृрдд рдмाрдЬाрд░ рдХी рднूрдоिрдХा

WHAT IS BIO-PIRACY / BIO-PATENT MEANING & DEFINITION IN HINDI

рдЖрдкрдиे рдмрд╣ुрдд рдмाрд░  BIO PIRACY  рдпा BIO PATENT рд╢рдм्рдж рд╕ुрдиा рд╣ोрдЧा, рднाрд░рдд рдоें рдкिрдЫрд▓े рдХुрдЫ рд╕ाрд▓ों рдоें  рдмाрдпोрдкाрдЗрд░ेрд╕ी   рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдХुрдЫ рджेрд╢ों рдХे рд╕ाрде рд╡िрд╡ाрдж рдХी рд╕्рдеिрддि рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрдиे рдХे рдЪрд▓рддे рдпрд╣ рд╢рдм्рдж рдХाрдлी рдЪрд░्рдЪा рдоें рд░рд╣ा ,рдЖрдЗрдП рдЗрд╕ рд▓ेрдЦ рдоें BIO-PIRACY рдпा BIO-PATENT рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╕рднी рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рддрде्рдпों рдХो рдЖрд╕ाрди рднाрд╖ा рдоें рд╕рдордЭрддे рд╣ैं।    WHAT IS BIO PIRACY/ WHAT IS BIO PATENT /BIO-PIRACY  MEANING   / BIO-PATENT MEANING & DEFINITION IN HINDI   рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рдЬाрдирддे рд╣ैं  рдмाрдпोрдкाрдЗрд░ेрд╕ी рдХ्рдпा рд╣ै?? рдмाрдпोрдкाрдЗрд░ेрд╕ी рдХिрд╕े рдХрд╣рддे рд╣ैं?? рдмाрдпोрдкाрдЗрд░ेрд╕ी  рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдХिрд╕ी рдПрдХ рджेрд╢ рдХे рдЬैрд╡िрдХ рд╕ंрд╕ाрдзрдиों (рдЬैрд╕े рдкेрдб़ рдкौрдзों ,рдЬंрдЧрд▓ी рд╡рдирд╕्рдкрддिрдпों ) рдХा рдХिрд╕ी рджूрд╕рд░े рджेрд╢ рдХे рд╡्рдпрдХ्рддि рдпा рд╕ंрд╕्рдеा рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрд╕ рджेрд╢ рдХी рд╕рд╣рдорддि рдпा рдЕрдиुрдорддि рдХे рдмिрдиा рдЙрдкрдпोрдЧ рд▓ेрдиा рдЬैрд╡ -рдкाрдЗрд░ेрд╕ी рдпा рдмाрдпो-рдкाрдЗрд░ेрд╕ी  рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै। рд╡िрдХाрд╕рд╢ीрд▓ рджेрд╢ рдЬीрд╡ рд╕ंрд╕ाрдзрди рд╡ рдЙрд╕рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдкрд░ंрдкрд░ाрдЧрдд рдЬ्рдЮाрди рдоें рд╡िрдХрд╕िрдд рджेрд╢ों рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╕рдоृрдж्рдз рд╣ै рдРрд╕ी рд╕्рдеिрддि рдоें рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╡िрдХрд╕िрдд рджेрд╢ рдЖрдзुрдиिрдХ рддрдХрдиीрдХ рдЕрдкрдиाрдХрд░ рд╡िрдХाрд╕рд╢ीрд▓ рджेрд╢ों рдХे рдЬीрд╡ рд╕ंрд╕ाрдзрдиों рдХा рджोрд╣рди рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, рдЬिрд╕рдХे рдЪрд▓рддे рд╡िрдХाрд╕рд╢ीрд▓ рджेрд╢ рдЖрд░्рдеिрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╢ोрд╖рдг рдХा рд╢िрдХाрд░ рд╣ो рд░рд╣

MPPSC MAINS ECONOMICS QUESTION 2014-2018 /MOST IMPORTANT QUESTION OF ECONOMICS IN HINDI

MPPSC MAINS, ECONOMICS QUESTION 2014-2018/ MOST IMPORTANT QUESTION OF ECONOMICS IN HINDI 3 marker 2014 рез рдоुрдж्рд░ा рдЕрд╡рдоूрд▓्рдпрди рдХ्рдпा рд╣ै? реи рдиिрдЬीрдХрд░рдг рдЙрджाрд░ीрдХрд░рдг рдоें рд╡िрднेрдж рдХीрдЬिрдП। рей рд▓ोрдХ рд╡िрддрд░рдг  рддंрдд्рд░ рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдХ्рдпा рд╣ै? рек рдЦाрдж्рдп рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХा рдк्рд░рдд्рдпрдп рдХ्рдпा рд╣ोрддा рд╣ै?  5 рдкрд░рд╕्рдкрд░ рдиिрдзि рдХा рдк्рд░рдоुрдЦ рдХाрд░्рдп рдХ्рдпा рд╣ै? рем рд░ाрдЬрд╕्рд╡ рдШाрдЯा рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдиिрд╢्рдЪिрдд рд╣ोрддा рд╣ै? рен рд╡्рдпрд╖्рдЯि рд╡िрдд्рдд рдкोрд╖рдг рдХ्рдпा рд╣ै? рео рдирдЧрдж рдЕрд░्рде рд╕рд╣ाрдп्рдп рдХ्рдпा рд╣ोрддा рд╣ै? реп рдоूрд▓्рдп рд╡ृрдж्рдзि рдХрд░ рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд▓рдЧाрдпा рдЬाрддा рд╣ै? 10 рдЦुрджрд░ा рдмैंрдХिंрдЧ рдоें рдХ्рдпा рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ोрддा рд╣ै? 11 рд╡िрдХрд╕िрдд рджेрд╢ों рдоें рдмेрд░ोрдЬрдЧाрд░ी рдХी рдк्рд░рдд्рдпрдп рдмрддाрдЗрдП। резреи рднाрд░рдд рдоें рдХौрди-рдХौрди рд╕े рдЧैрд░ рд╡ाрдгिрдЬ्рдпिрдХ рдКрд░्рдЬा рд╕ंрд╕ाрдзрди рд╣ै ? резрей рдЕрд▓्рдкрдХाрд▓ीрди рд╕рд╣рдХाрд░ी рдЙрдзाрд░ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рдоें рдХौрди-рдХौрди рд╕े рдЕрднिрдХрд░рдг рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ै ? резрек рдЧृрд╣ рд╡िрдд्рдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╣ी рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдХौрди-рдХौрди рд╕े рдЕрднिрдХрд░рдг рд╣ै? резрел рдХेंрдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдЕрдкрдиे рдмрдЬрдЯ рдоें рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рдХिрди рдорджों рдкрд░ рд╕ाрдоाрди्рдпрддрдпा рд╡्рдпрдп рдХрд░рддी рд╣ै? 3 marker 2015 1 рд▓िंрдЧ рдЕрд╕рдоाрдирддा рд╕ूрдЪрдХांрдХ। реи рдЕрд╕ुрдЪिрдд рдЕрд╡ैрдз рдЖрдп । рей рд╕ंрдЪрдп рдоुрдж्рд░ा рек рдЕрдЧ्рд░िрдо  рдмैंрдХ рдпोрдЬрдиा। рел  рд╢рд╣рд░ीрдХрд░рдг। рем  рдЖрдпрдд рдк्рд░рддिрд╕्рдеाрдкрдиा рен рдХिрд╕ाрди рд╕ाрдЦ/рдЛрдг рдкрдд्рд░ рео рд╡िрдиिрд╡ेрд╢

[mppsc pre 2020-2021*] HUMAN DEVELOPMENT INDEX /REPORT 2020-рдоाрдирд╡ рд╡िрдХाрд╕ рд╕ूрдЪрдХांрдХ/ рд░िрдкोрд░्рдЯ

HUMAN DEVELOPMENT INDEX / REPORT-2020 рдоाрдирд╡ рд╡िрдХाрд╕  рд╕ूрдЪрдХांрдХ/ рд░िрдкोрд░्рдЯ-2020  COVERED TOPIC- рдоाрдирд╡ рд╡िрдХाрд╕ рд░िрдкोрд░्рдЯ рдХ्рдпा рд╣ै? рдоाрдирд╡ рд╡िрдХाрд╕ рд░िрдкोрд░्рдЯ 2020? рдоाрдирд╡ рд╡िрдХाрд╕ рд░िрдкोрд░्рдЯ рдХिрд╕े рдХрд╣рддे рд╣ैं ? рдоाрдирд╡ рд╡िрдХाрд╕ рд╕ूрдЪрдХांрдХ рдХ्рдпा рд╣ै? рдоाрдирд╡ рд╡िрдХाрд╕ рд╕ूрдЪрдХांрдХ 2020? рдоाрдирд╡ рд╡िрдХाрд╕ рд╕ूрдЪрдХांрдХ рдХिрд╕рдиे рдмрдиाрдпा рдеा ? рдоाрдирд╡ рд╡िрдХाрд╕ рд╕ूрдЪрдХांрдХ рдХे рдШрдЯрдХ                                                HDI-imp facts for exam рдЗрд╕рдоें  рд╡िрднिрди्рди рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ों рдж्рд╡ाрд░ा рд╡िрдХाрд╕ рдХे рд╡िрднिрди्рди рдоाрдирдХों рдХे рд╕ाрдкेрдХ्рд╖ рдоें рдХिрдП рдЧрдП рдк्рд░рдпाрд╕ों рдХा рдПрдХ рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рдпрд╣  HUMAN DEVELOPMENT REPORT ,   рдпूрдиाрдЗрдЯेрдб рдиेрд╢рди рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рдк्рд░ोрдЧ्рд░ाрдо   UNDP  рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рддैрдпाрд░ рдХी рдЬाрддी рд╣ै  HUMAN DEVELOPMENT REPORT рдоें рдоाрдирд╡ рд╡िрдХाрд╕ рд╕ूрдЪрдХांрдХ HDI  рдПрд╡ं  рдЗрд╕рдХे рд╡िрднिрди्рди рдЖрдпाрдоों рдХो рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।